Klavye Düzenleri

Siteyi kurduktan birkaç ay sonra kaydolduğum Google Analytics sistemi sayesinde istediğim an siteyle ilgili detaylı bilgiler görmem mümkün. Ara sıra toplanan istatistiklere de şöyle bir göz gezdiriyorum. Geçende yine bu istatistikleri kurcalarken siteme girilme sebeplerinden birinin farklı klavye düzenlerinden Türkçe harflerin nasıl yazılacağı sorusuna cevap bulmak olduğunu şaşırarak fark ettim. Şu yazımın en son paragrafında bundan bahsetmiştim, ama sanırım bu konuda bir bilgi sıkıntısı var ki Google beni ön sıraya koymuş. Madem o kadar insan giriyor (yani istatiksel olarak, yoksa ziyaretçi sayım çok sınırlı 🙂 ), klavye düzenleri hakkında bir yazı yazayım da insanlığa bir faydamız dokunsun:

Öncelikle şu ana kadar kullandığım ya da kullanmakta olduğum üç klavye düzeninin şemalarını vereyim:

Türkçe klavye düzeni:

Almanca klavye düzeni:

Standart Amerikan İngilizce klavye düzeni:

Özellikle İngilizce klavye düzeni değişiklik gösterebilir. Yukarıdaki Amerikan klavye düzeni, vakti zamanında Amerika’dan toplamış ve bir arkadaşa getirtmiş olduğum dizüstü bilgisayarın klavyesinde kullanılmakta (AltGr tuşu yok). Ana dilin İngilizce olduğu başka ülkelerde farklı klavye düzenleri de kullanılabiliyor. Bir de uluslar arası Amerikan klavye düzeni var ki AltGr tuşu ile birçok dile özgü karakteri basabilmeniz mümkün. Onu da aşağıya ekledim:

Şimdi resimlerdeki karakterlerle ilgili küçük bir açıklama yapayım:
Siyah karakterler, tuşlar normalde ve Shift tuşu ile basıldığında çıkmakta. Bir tuşun üstünde iki siyah karakter varsa üstteki siyah Shift ile birlikte basıldığında çıkıyor. Mavi karakterler, tuşlar AltGr tuşu ile birlikte basıldığında çıkıyor. Kırmızı karakterler ise kendinden sonra basılan karakterlerle farklı karakterler oluşturuyor. Mesela uluslar arası düzende Shift + 6’ya basınca ilk basışta hiçbir şey olmuyor. Daha sonra boşluk karakterine bastığınızda ^ karakteri ortaya çıkıyor. Boşluk karakteri yerine a karakterine bastığınızda ise â karakterini elde etmiş oluyorsunuz.

Açıklamadan sonra Türkçe klavye düzeni şeması için küçük bir düzeltme yapayım: Türkçe klavye şemasında da Almanca klavye şemasında kırmızı renkli görünen karakterler kırmızı olmalı.

“Bütün bu farklı klavyeler de nereden çıktı?” diyenlere de bir açıklama gelsin: Normalde Türkiye’de herhangi bir bilgisayar aldığınız zaman bunların hiçbirine gerek kalmıyor. Türkçe Q ya da F klavye düzeni ile rahat rahat istediğiniz gibi yazabiliyor, Türkçede kullanılan bütün karakterleri kolayca kullanabiliyorsunuz. Ama kullandığınız bilgisayar yurt dışından alınmışsa klavye düzeni alındığı ülkenin varsayılan düzeni oluyor. Bu düzenle Türkçeye özel karakterleri kullanmak istediğinizde sıkıntı oluyor. Benim şu an yaşadığımsa biraz uç bir örnek. Kullandığım bilgisayar Amerikan İngilizce klavye düzenine sahip. Ancak iş yerinde Almanca klavye kullanıyorum. Ayrıca zaman zaman evde de bilgisayarı usb klavye ile kullanıyorum. Bu klavye de Almanca. Devamlı sıkıntı çekmeyeyim diye genellikle klavyeyi Almanca düzende kullanıyorum. Ancak özellikle Türkçe karakterleri de kullanarak bir yazı yazmaya çalıştığımda zaman zaman zorluk çekiyorum. Özellikle dizüstü bilgisayarımı gerçekten diz üstünde kullanmak istediğim zamanlarda Almanca klavye düzenine alışmış, İngilizce klavye ile Türkçe yazı yazmaya çalışan biri ortaya çıkmış oluyor.

Neyse, bu sıkıntıları aşmak için birkaç çözüm var. Birincisi klavyenizi Türkçe klavye ile değiştirmek. Ancak bu dizüstü bilgisayarların fahiş yedek parça ve servis fiyatları nedeniyle genellikle çok tuzluya mal oluyor, öyle ki ucuz olsun diye yurt dışından aldığınız bilgisayar bir anda ucuz olmaktan çıkıveriyor.

İkinci yöntem klavyedeki tuşların üzerine Türkçe karakter karşılıklarını yapıştırmak. Nerede gördüğümü hatırlamıyorum ama gerçekten bu iş için klavye tuşları büyüklüğünde harf etiketleri olduğunu görmüştüm. Bu yöntem ucuz ve etkili, ama açıkçası sonuç göze pek güzel görünmüyor.

Son yöntem ise benim de şu an yaptığım üzere işi oluruna bırakmak. Eğer tuş düzenlerini ezbere biliyorsanız bu yöntem de işe yarıyor.

Bu saymış olduğum bütün yöntemler, aynı zamanda kullandığınız işletim sisteminde de kullanmak istediğiniz yeni klavye düzenini yüklemenizi gerektiriyor. Bunu Windows’ta şu şekilde yapabilirsiniz: Denetim Masası –> Bölge ve Dil Seçenekleri -> Diller -> Ayrıntılar seçeneklerini tıkladığınızda sistemde o an yüklü olan klavye düzenlerini ile ilgili bilgi alabilir, “Ekle…”seçeneğine tıklayarak istediğiniz yeni klavye düzenini yükleyebilir, varsayılan giriş dinli ayarlayabilirsiniz. Eğer sisteminizde birden fazla klavye düzeni kullanmak ve arada geçiş yapmak istiyorsanız “Dil Çubuğu” seçeneğinden dil çubuğunu aktifleştirebilirsiniz. Ayrıca Sol Alt + Shift tuşları ile de diller arası geçiş yapmanız mümkün.

Linux’ta da aynı şekilde birden fazla klavye düzenini aynı anda kullanmanız mümkün. Bunun Pardus’ta nasıl yapıldığını yazayım, diğer dağıtımlarda (özellikle KDE tabanlılarda) benzer bir yerlerden bu ayarı bulabilirsiniz: Tasma -> Çevre Birimleri -> Düzen seçeneklerinden sonra karşınıza gelen ekranda “Klavye düzenini etkinleştir” seçeneğini işaretledikten sonra istediğiniz klavye düzenini ekleyebilir ve kullanabilirsiniz.

Eğer olur da farklı klavye düzenlerine ihtiyaç duyarsanız aşağıdaki adresleri kullanabilirsiniz:
(İlk adres Microsoft klasiği olarak standart dışı bir şeyler kullanıyor. İstediğiniz düzeni sadece Internet Explorer ile görebiliyorsunuz. İkincisi ise benim de kaynak olarak kullandığım wikipedia linki.)

http://www.microsoft.com/globaldev/reference/keyboards.mspx
http://en.wikipedia.org/wiki/Keyboard_layout

Artık üstteki bilgilere ve şemalara bakarak istediğiniz karakteri yazabilirsiniz…

5 yıl sonra gelen güncelleme: Türkçe klavye resminde kırmızı olarak işaretlenmesi gereken bazı karakterler öyle değilmiş. Onu düzelttim.